Ανθρώπινη μανία κατακόρυφης γλυπτικής
Αναστασία Δούκα
Η πλατφόρμα είναι δεμένη κάπου στον ανοιχτό ωκεανό όπου και απαγορεύονται οι δημόσιες προβολές DVD στις ομάδες εργατών. Η συνολική δομή της πλατφόρμας ζυγίζει χιλιάδες τόνους. Η πρόσδεσή της στον βυθό της θάλασσας γίνεται με πύργους από ατσάλι και αλυσιδωτές γέφυρες ύψους δύο χιλιάδες μέτρων. Η θέση της είναι σταθερή και βρίσκεται σε κατακόρυφη αντιστοιχία με πλούσιο υποθαλάσσιο κοίτασμα πετρελαίου. Το αντίβαρο της πλατφόρμας που την δένει στην τελική της θέση γίνεται με τόνους τσιμέντου και χαλικιού. Στο έρμα, κοινώς «σαβούρα», συνήθως εσωκλείονται και οι δεξαμενές αποθήκευσης του ανεπεξέργαστου πετρελαίου που αντλείται. Απόληξη της υποθαλάσσιας κατασκευής στην επιφάνεια του νερού είναι μια τεχνητή νησίδα τσιμέντου, η ίδια η πλατφόρμα. Το σχήμα της νησίδας διαγράφει ένα δεκαεξάκτινο αστέρι με μορφοποιημένα άκρα κυματοθραύστη. Πάνω στη νησίδα υψώνονται κυκλικά πυλώνες που στηρίζουν τα καταστρώματα εργασίας. Οι ομάδες εργατών δουλεύουν από το ύψος των καταστρωμάτων με απόκριση στο κατακόρυφο βάθος του εντοπισμένου κοιτάσματος. Αιωρούμενοι βραχίονες με προσαρμοσμένα μέλη γεωτρυπάνων εφαρμόζονται στα στόμια αγωγών. Οι αγωγοί διασχίζουν όλο το βάθος μέχρι το κοίτασμα, και η στήριξή τους έχει γίνει με τη βοήθεια αλυσιδωτών υποστυλωμάτων μέχρι τον βυθό. Η διάνοιξη του ορύγματος γίνεται με περιστροφική γεώτρηση. Χρησιμοποιείται γεωτρύπανο που φέρει κεφαλή οδοντωτών τροχών με αδαμάντινες προσμείξεις. Αφού το τρυπάνι κουμπώσει στο στόμιο, πρέπει να βυθιστεί σταδιακά μέσα στον αγωγό μέχρι το τελικό βάθος. Οι χειριστές εφαρμόζουν κυλινδρικά πρόσθετα στελέχη στην ουρά της κεφαλής για να την επιμηκύνουν. Στόχος είναι η διάνοιξη φρεατίου που καταλήγει στο κοίτασμα. Στη διάτρηση αρχικά αφαιρούνται κομμάτια υποθαλάσσιου εδάφους με σχήμα αντίστοιχο του τρυπανιού. Τα «καρότα» από λάσπη διαλύονται μέσα στο νερό και το τρυπάνι εκτρέπεται σταδιακά παρασύροντας μαζί του στο κοίτασμα τον αγωγό άντλησης. Η κεφαλή τότε ανασύρεται κι επιστρέφει στην επιφάνεια διαμέσω του αγωγού. Διαβιβάζονται στη συνέχεια, από παράπλευρες οπές των αγωγών, αέρια υπό πίεση που θα περιορίσουν τον αυθόρμητο πίδακα του πετρελαίου σε μετριασμένη ανάβλυση και τελικώς στην άντληση του ακατέργαστου πετρελαίου.
«Επιβεβαιώνω. Το θαλασσινό αλάτι καίει τα πάντα στο πέρασμά του. Διεισδύει καταστρέφοντας ολοσχερώς ιστούς και όργανα και κυρίως τον εγκέφαλο. Επιβεβαιώνω επίσης ότι αυτό είναι κάτι συνηθισμένο.» [i]
Η τσιμεντένια νησίδα φωσφορίζει κίτρινη σαν σανίδα σωτηρίας που εκπέμπει κάλεσμα για να την αρπάξει ο χαμένος χρυσοθήρας. Αυτό το ακραίο μοντέλο απομονωμένης εντατικής ανθρώπινης δραστηριότητας μπορεί να σου στρέψει το πρόσωπο στο σκληρά και βαθιά κρυμμένο πετρέλαιο κάτω από τον πάτο του ωκεανού. Στη χαρά σου μέσα θα ανέβεις με σάλτο επάνω της σαν έποικος μόλις σε ρυμουλκήσουν. Το χτισμένο πηγάδι άντλησης που επιπλέει πάνω στο νερό και σηκώνει τους γερανούς του, για να τραβήξει ανθρώπους και βαρέλια, θα προεκτείνει αμέσως τα πόδια σου συμπαγή τούβλα μέχρι το βυθό. Εσύ θα κοιτάξεις ψηλά τον πύργο που σηκώνεται στον ουρανό και με τα μάτια θα ακολουθήσεις, μέσα στο βάθος του ορίζοντα, το ελικόπτερο που μεταφέρει βάρδιες εργατών από τη στεριά στην πλατφόρμα, να επιστρέφει πίσω στην ξηρά. Έμπορος, θαλασσοπόρος και γεωγράφος. Ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης τον 4ο αιώνα π.Χ. ξεκίνησε μέσω στεριάς και έπλευσε βόρεια προς τη Βρετανία, και στη συνέχεια βορειότερα προς την Ισλανδία, ψηλά στον ήλιο του μεσονυχτίου. Διαγώνια απέναντι από τη Νέα Γη του Καναδά, σε νοητή γραμμή από το μέσο της Ιρλανδίας, βρίσκεται το κοίτασμα πετρελαίου της Hibernia. Εκεί επάνω εδράζεται η σύγχρονη επαρχία του υποθαλάσσιου βόμβου που σταδιακά μεταμφιέζει τα τσιμέντα της σε φυσικό ύφαλο και θαλάσσιο βιότοπο για ψάρια και μικροοργανισμούς.
[i] Enki Bilal ANIMAL’Z, Casterman, 2009.